پلاک دندان (Dental Plaque) و جرم دندان یکی از لغت های آشنایی است که وقتی به دندانپزشک مراجعه می کنید به شما می گوید به دلیل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان دندان هایتان دچار تجمع پلاک و جرم شده است. احساس پلاک دندانی به این گونه است که اگر بعد از خوردن غذا و.... زبانتان را روی دندان های خود بکشید یک بافت را روی آن ها احساس می کنید.
پلاک دندان به نام های دیگر پلاک بیوفیلم، پلاک دندانی و پلاک میکروبی نیز شناخته می شود به این صورت که بافت روی دندان ها می چسبد و پلاک ها گاهی زرد و بی رنگ می باشد از غذا، رسوبات میکروبی، مایعاتی که در دهان وجودو بزاق دهان تشکیل می شود. لازم به ذکر است که این رسوب ها از تعداد زیادی میکروب ایجاد شده اند که منبع تغذیه آنها قند های باقی از غذاهایی که میل می کنید، است. قسمتی که این پلاک هاجمع می شود اغلب در بین دندان ها و امتداد خط لثه است و بین 4 تا 12 ساعت پس از مسواک زدن روی دندان جمع می شود، با سایت دکتر مریم محمدی همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد پلاک دندان بدست آورید.
پلاک دندان چیست؟
پلاک یک لایه چسبنده و بی رنگ از باکتری ها در اطراف دندان های ما است که از باکتری ها و بقایای مواد غذایی تشکیل شده است. پلاک که عامل اصلی ایجاد حفره ها و بیماری های لثه است، اگر هر روز تمیز نشود، می تواند سفت شود و تشکیل تارتار بدهد.
پلاک های دندانی در نتیجه همکاری باکتری هایی که از رژیم غذایی می گیریم و غذاهای چسبنده، قندی، آردی و کربوهیدراتی روی لایه بیوفیلمی که به طور طبیعی روی دندان وجود دارد و منبع آن را از بزاق می گیرد، تشکیل می شود. تا زمانی که این تشکیلات روی دندان باقی می ماند، به دلیل واکنش آن با قند گرفته شده از بیرون، عامل اصلی پوسیدگی دندان است. تمیز کردن و سلامت دندان ها بسیار مهم است، بنابراین لازم است تا بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنیم که شامل مسواک زدن صحیح و مرتب و همچنین استفاده از نخ دندان می باشد.
چگونه پلاک تمیز می شود؟
پلاک دندان ساختاری است که در شرایط عادی می توانیم با مسواک زدن آن را از دهان خارج کنیم، اما نکته ای که در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد این است که مسواک زدن باید به درستی انجام شود. زیرا یک شیار پاکت لثه آزاد در ناحیه گردن در پایین دندان های ما وجود دارد. این شیار پاکت لثه یک ساختار متحرک است. اگر مسواک از لثه به دندان نیامده، اما به نحوی از دندان به لثه پایین می‌آید، پلاک در اینجا به این شیار آزاد پاکت لثه فشار داده می‌شود. مسواک زدن باید از لثه تا دندان باشد. مسواک هرگز نباید لثه را از دندان جدا کند، وقتی از لثه به دندان می‌رسیم، با یک نوازش ساده که در آنجا انجام می‌شود، تمام پلاک‌های موجود در این شیار از محیط دهان نیز پاک می‌شود. علاوه بر تمیز کردن پلاک، علاوه بر مسواک، دهانشویه ها، نخ دندان و برس های رابط نیز از تجمع پلاک در اطراف دندان جلوگیری می کنند.
چه زمانی برای از بین بردن پلاک باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
اگر افرادی که پلاک روی دندان‌های خود جمع می‌کنند از مسواک زدن دندان‌های خود غافل شوند و بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نکنند، باقیمانده‌های غذا در طول زمان تجمع کرده و به ساختاری سخت تبدیل می‌شوند. در این صورت، تارتار در اطراف لثه های فرد شروع به تشکیل می کند و مشکلات جدی لثه ایجاد می شود. در چنین مواقعی فرد باید به دندانپزشک مراجعه کند. دندانپزشک با انجام اقدامات درمانی لازم اطمینان حاصل می کند که سلامت دندان و لثه بیمار بهتر شود.
همچنین بخوانید: آیا سفید کردن و جرم گیری دندان مینای دندان را ازبین می برد
درمان و پیشگیری از پلاک و تارتار چیست؟
تجمع پلاک می تواند منجر به التهاب لثه و بیماری لثه شود، بنابراین مهم است که اقداماتی را برای درمان و پیشگیری از پلاک و جرم دندان انجام دهید.
- دهانشویه‌ای حرفه‌ای را در برنامه‌ی روتین خود بگنجانید تا به محافظت در برابر تجمع پلاک و جلوگیری از التهاب لثه کمک کند.
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مسواک زدن بعد از میان وعده به کاهش تشکیل پلاک کمک میکند.
- هر 6 ماه یکبار برای تمیز کردن کامل به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- از خمیر دندان های ضد باکتری فلوراید استفاده کنید.
- حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید تا ذرات غذا و پلاک بین دندان ها از بین برود.
- از یک مسواک با کیفیت استفاده کنید و به یاد داشته باشید که هر 3 ماه یکبار آن را تعویض کنید.
بهترین راه برای از بین بردن پلاک
ساده ترین راه برای از بین بردن پلاک، مسواک زدن دندان های خود حداقل دو بار در روز است. شما باید از مسواک نرمی استفاده کنید که حداقل هر سه تا چهار ماه یکبار زمانی که موها شروع به ساییدگی می کنند، آن را تعویض کنید. همچنین ممکن است استفاده از مسواک برقی را در نظر داشته باشید که ممکن است در از بین بردن پلاک دندان نسبت به مسواک معمولی موثرتر باشد. قبل از مسواک زدن از نخ دندان استفاده کنید تا تکه های غذا را شل کنید تا بتوانید آنها را مسواک بزنید.
چگونه پلاک باعث تشکیل تارتار می شود؟
تجمع پلاک می تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. باکتری های موجود در پلاک از قندهای موجود در غذایی که می خورید تغذیه می کنند و اسید ایجاد می کنند که می تواند به دندان های شما آسیب برساند و باعث ایجاد حفره شود. باکتری ها همچنین سمومی تولید می کنند که لثه های شما را بدتر می کند و منجر به بیماری پریودنتال (بیماری لثه) می شود.
هنگامی که پلاک روی دندان با مواد معدنی موجود در بزاق شما ترکیب می شود و رسوب سختی را تشکیل می دهد، به آن تارتار می گویند. نام دیگر تارتار کالکولوس است. مانند پلاک، تارتار می تواند هم در بالا و هم در زیر خط لثه ایجاد شود. تارتار زمینه ای برای رشد باکتری های پلاک ایجاد می کند و به باکتری های پلاک اجازه می دهد تا به سرعت تکثیر شوند.
بر خلاف پلاک، تارتار را نمی توان با مسواک زدن یا نخ دندان از بین برد. برای خلاص شدن از شر آن، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاصی آن را با تکنیکی به نام « مقیاس و پولیش » از بین می برد. جرم گیری به معنای از بین بردن یا از بین بردن جرم دندان است، در حالی که پولیش به صاف شدن و درخشش دندان ها بعد از آن کمک می کند.
اگر به دنبال سفید کردن دندان هایتان هستید می توانید از روش های زیر استفاده کنید: